GIẢI PHÁP XỬ LÝ RƠM RẠ SAU THU HOẠCH LÚA BẰNG CƠ GIỚI HOÁ CỦA CÔNG TY PHAN TẤN
Kỹ sư Phan Tấn Bện
» Cơ giới hóa là một trong những yếu tố then chốt để thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Nó không chỉ nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm mà còn góp phần bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững. Việc áp dụng công nghệ hiện đại trong nông nghiệp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự chuyển mình của ngành nông nghiệp Việt Nam theo hướng hiện đại hóa và bền vững. Một số máy móc trong khâu xử lý rơm rạ, làm đất, gieo sạ…ngành cơ khí Việt Nam hoàn toàn có thể đáp ứng tốt, không chỉ thị trường trong nước mà còn đáp ứng được cả thị trường nước ngoài như Philippines, Campuchia…
» Trong đó việc ứng dụng cơ giới hoá để xử lý rơm rạ sau thu hoạch đóng vai trò quan trọng trong đề án phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao tại ĐBSCL của Chính phủ, hướng tới phát triển bền vững, phát thải thấp, chất lượng cao và tăng trưởng xanh. Dưới đây là những vai trò chính của việc xử lý rơm rạ:
– Bảo vệ môi trường
Giảm ô nhiễm không khí: Việc đốt rơm rạ trên đồng ruộng gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Xử lý rơm rạ bằng các phương pháp khác như ủ hoặc chế biến thành phân bón hữu cơ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường
Bảo tồn vi sinh vật có lợi: Đốt rơm rạ làm mất đi nguồn vi sinh vật có lợi trong đất, dẫn đến tình trạng đất cằn cỗi và giảm năng suất cây trồng. Xử lý rơm rạ đúng cách giúp duy trì và phát triển hệ vi sinh vật có lợi trong đất
– Cải thiện độ phì nhiêu của đất
Cung cấp dinh dưỡng: Rơm rạ chứa nhiều chất dinh dưỡng như đạm, lân, kali và các khoáng chất khác, có thể được chuyển hóa thành phân bón hữu cơ khi được xử lý đúng cách. Điều này không chỉ cải thiện độ phì nhiêu của đất mà còn nâng cao năng suất cây trồng trong các vụ sau
– Tăng cường sự phát triển của cây trồng
Tăng cường sự phát triển của cây lúa: Việc xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học hay ủ với nước vôi giúp diệt nấm tạp và tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của cây lúa.
Giảm thiểu sâu bệnh: Xử lý rơm rạ giúp giảm thiểu sự phát sinh của sâu bệnh và cỏ dại, từ đó bảo vệ mùa màng và tăng hiệu quả sản xuất nông nghiệp
Nhận thấy tầm quan trọng của việc xử lý rơm rạ sau thu hoạch. Công ty Phan Tấn đưa ra 2 giải pháp để ứng dụng cơ giới hoá vào quy trình xử lý rơm rạ sau thu hoạch như sau:
I. GIẢI PHÁP 1: XỬ LÝ RƠM RẠ TẠI RUỘNG
1. Đặt vấn đề
Sau khi thu hoạch lúa có một lượng rơm rạ rất lớn (theo các nhà khoa học tính toán, có được một tấn lúa thì cũng có một tấn rơm rạ) được thải ra khắp ruộng. Vấn đề được đặt ra là làm sao sử dụng chúng hiệu quả nhất. Ở các cường quốc sản xuất lúa gạo như Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan…thì có một phần rất nhỏ lượng rơm rạ được thu gom tái sử dụng cho mục đích chăn nuôi, làm nhiên liệu cho nhà máy phát điện, và vài mục đích khác…Do việc thu gom rơm, vận chuyển, bốc xếp tốn nhiều chi phí, trong khi giá trị của rơm rạ lại thấp, nên phần lớn rơm rạ còn lại được bà con đốt vệ sinh đồng ruộng để chuẩn bị cho mùa vụ sau, làm lãng phí nguồn tài nguyên, gây tác hại cho môi trường đất, nước, không khí và sức khỏe con người, vì chưa có giải pháp hữu hiệu để xử lý rại ruộng.
Ở Việt Nam ta thời gian qua các nhà khoa học đã bào chế được nhiều dạng chế phẩm sinh học, làm phân hủy nhanh rơm rạ tại ruộng, tăng năng suất lúa, giảm lượng phân bón hóa học, an toàn và thân thiện với môi trường.
2. Giải pháp
– Giải pháp đặt ra để xử lý toàn bộ rơm rạ tại ruộng là dùng máy rải chế phẩm sinh học vùi rơm rạ liên hợp.
– Máy gồm có dàn rải chế phẩm sinh học nằm ở phía trước, dàn xới vùi rơm rạ nằm ở phía sau, cùng được liên kết lên máy kéo bánh xích cao su ở giữa.
– Với kết cấu này khi máy hoạt động sẽ thực hiện được cùng một lúc ba chức năng:
+ Vừa làm đất
+ Vừa rải chế phẩm sinh học lên rơm rạ.
+ Đồng thời xới vùi rơm rạ đã có chế phẩm sinh học vào sâu trong đất. Nhờ đó toàn bộ lượng rơm rạ được xử lý ngay tại chổ, không cần đốt, không cần vận chuyển.
– Việc làm này mang lại nhiều lợi ích như sau:
+ Giảm được số lần máy hoạt động trên đồng ruộng.
+ Chế phẩm sinh học được vùi ngay trong đất ẩm ướt sẽ không bị ánh nắng mặt trời tiêu diệt các vi sinh vật.
+ Giúp rơm rạ mau hoai mục, trả lại dinh dưỡng cho đất, cây lúa không bị ngộ độc hữu cơ, giảm lượng phân bón, giảm thiểu việc đốt đồng gây lãng phí tài nguyên, gây ô nhiễm môi trường, tăng phát thải nhà kính.
– Với dàn xới do Công ty Phan Tấn sản xuất, đất ruộng được xới sâu từ 15 đến 20 cm tạo điều kiện cho bộ rễ phát triển khỏe mạnh, cây lúa ít bị đỗ ngã.
3. Mô tả giải pháp
⊕ XỬ LÝ RƠM RẠ TẠI RUỘNG
BƯỚC 1: CÁCH TRẢI RƠM KHI THU HOẠCH
– Cách 1: Thu hoạch lúa bằng máy gặt tuốt liên hợp. Rơm, rạ sẽ được cắt sát gốc và băm thành các đoạn ngắn từ 10-20 cm rải đều trên ruộng. Ưu điểm của cách này là việc xới vùi rơm, rạ sẽ trở nên dễ dàng hơn, rút ngắn được thời gian phân huỷ của rơm, rạ và lượng rơm được vùi đều trong đất.
– Cách 2: Thu hoạch lúa bằng máy gặt đập liên hợp. Đất đang còn độ ẩm cao, trong điều kiện rơm được lấy hết chỉ còn gốc rạ hoặc rơm được rải đều trên mặt ruộng còn gốc rạ. Với cách này năng suất xới đất, vùi rơm, rạ sẽ thấp hơn Cách 1, do lượng rơm từ máy liên hợp chưa được băm nhỏ.
BƯỚC 2: RẢI MEN LÊN RƠM RẠ KẾT HỢP XỚI VÙI RƠM RẠ, ĐÃ CÓ MEN VI SINH SÂU XUỐNG ĐẤT NGAY SAU KHI MÁY GẶT VỪA GẶT XONG
– Tuỳ theo cách sử dụng phương pháp thu hoạch lúa thì lượng rơm rạ sẽ được phân bố trên mặt ruộng. Sử dụng máy rải chế phẩm sinh học vùi rơm rạ liên hợp Phan Tấn tiến hành rải men vi sinh lên rơm rạ kết hợp với xới vùi rơm rạ đã có men vi sinh vào sâu trong đất với độ sâu lớn từ 15-20cm ngay sau khi thu hoạch lúa. (Có thể trộn men vi sinh vào phân bón lót). Việc này góp phần đẩy nhanh quả trình phân huỷ rơm, rạ.
BƯỚC 3: PHƠI ĐẤT ĐỦ THỜI GIAN CHO RƠM RẠ HOAI MỤC
BƯỚC 4: CHO NƯỚC VÀO RUỘNG
BƯỚC 5: XỚI TÁC 2
BƯỚC 6: TRỤC, TRẠC ĐẤT
BƯỚC 7: RÚT NƯỚC
BƯỚC 8: TIẾN HÀNH GIEO SẠ
Đặc tính, nguyên lý, thông số kỹ thuật máy rải chế phẩm sinh học vùi rơm rạ liên hợp Phan Tấn
-Là một liên hợp máy tự hành trên bánh xích cao su, vừa rải chế phẩm sinh học phía trước, vừa xới đất vùi rơm rạ phía sau. Giảm được số lần máy hoạt động trên đồng ruộng. Chế phẩm sinh học được vùi ngay trong đất ẩm ướt sẽ không bị ánh nắng mặt trời tiêu diệt các vi sinh vật. Giúp rơm rạ mau hoai mục, trả lại dinh dưỡng cho đất, cây lúa không bị ngộ độc hữu cơ, giảm lượng phân bón, giảm thiểu việc đốt đồng gây lãng phí tài nguyên, gây ô nhiễm môi trường, tăng phát thải nhà kính.
-Máy rải được chế phẩm sinh học dạng viên, dạng bột, đặc biệt rải được cả vôi bột…
– Dàn xới, xới đất ruộng sâu từ 15-20 cm tạo điều kiện cho bộ rễ phát triển khỏe mạnh, cây lúa ít bị đỗ ngã.
– Máy có sức chở từ 1 – 2 tấn nguyên liệu, tạo điều kiện cho máy hoạt động nhiều giờ trên đồng mà không cần phải quay máy về vị trí ban đầu để nhận thêm nguyên liệu.
Thông số kỹ thuật dàn rải chế phẩm sinh học Phan Tấn
Thông số kỹ thuật dàn xới đất Phan Tấn
Đặc tính, nguyên lý của máy kéo bánh xích Phan Tấn
-Máy kéo bánh xích cao su Phan Tấn với cơ cấu 3 điểm treo và trục PTO tiêu chuẩn nên lắp được nhiều loại máy công tác khác nhau.
II. GIẢI PHÁP 2: LẤY RƠM RA KHỎI RUỘNG
Sử dụng máy cuốn rơm Phan Tấn để lấy rơm ra khỏi ruộng. Máy cuốn rơm Phan Tấn là một thiết bị nông nghiệp quan trọng trong việc thu gom và xử lý rơm rạ sau thu hoạch. Đặc biệt máy Cuốn rơm Phan Tấn được Cục sở hữu trí tuệ cấp “Bằng độc quyền giải pháp hữu ích số 1494 năm 2015”.
1. Tính năng
+ Băng tải lấy rơm phía trước, giúp việc lấy rơm dễ dàng. Rơm cuộn được nhả trên thùng chứa nên rơm sạch hơn so với các loại máy nhả rơm trên ruộng, ngay trên đường đi thu gom rơm. Cuộn rơm chặt, thuận tiện cho việc vận chuyển, bóc xếp.
+ Máy cuốn rơm được tự hành trên xích cao su dễ dàng di chuyển trên đất khô cũng như đất ẩm ướt, lầy lún.
+ Máy tích hơp cần chuyển hướng cơ và trợ lực giúp việc vận hành máy một cách dễ dàng.
+ Phía sau có thùng chứa rơm, ngoài ra còn có thể chứa nông sản. Thuận tiện cho việc tập kết rơm, nông sản đúng nơi quy định.
2. Khả năng làm việc
– Máy cuốn rơm Phan Tấn có thể thu gom được nhiều loại rơm như:
RƠM RỐI DẠNG KHÔ, RƠM RỐI DẠNG TƯƠI, RƠM NGẬP NƯỚC, RƠM DẠNG THẲNG, RƠM DẠNG BĂM, RƠM DẠNG ĐỐNG
Việc lấy rơm ra khỏi mặt ruộng giải quyết được các bài toán:
• Giảm ô nhiễm: Sử dụng máy cuốn rơm giúp hạn chế tình trạng đốt rơm trên đồng ruộng, một hoạt động gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Thay vào đó, rơm được thu gom và xử lý đúng cách, góp phần bảo vệ môi trường.
• Tăng thu nhập: Việc bán rơm mang lại nguồn lợi nhuận cho chủ ruộng.
• Tái sử dụng nguồn tài nguyên: Rơm sau khi được thu gom có thể được sử dụng với nhiều mục đích như sau:
Máy đảo trộn luống phân hữu cơ Phan Tấn là một thiết bị quan trọng trong quy trình sản xuất phân hữu cơ từ rơm rạ. Dưới đây là một số thông tin chi tiết về khả năng và ứng dụng của máy trong việc hỗ trợ quá trình xử lý rơm rạ thành phân hữu cơ:
o Tầm quan trọng của máy đảo trộn trong sản xuất phân hữu cơ:
Hỗ trợ quá trình đảo trộn hiệu quả
Đảo trộn đồng đều: Máy tích hợp thùng chứa men vi sinh. Có khả năng phun đều men vi sinh. Đảm bảo rằng các nguyên liệu như rơm, phân chuồng và chế phẩm vi sinh được trộn đều với nhau. Điều này rất quan trọng vì sự phân hủy của rơm phụ thuộc vào việc các vi sinh vật có thể tiếp xúc với tất cả các thành phần nguyên liệu.
o Giảm thiểu công sức lao động
Thay thế công việc nặng nhọc: Việc sử dụng máy đảo trộn giúp giảm bớt công sức lao động so với việc đảo trộn thủ công. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giảm thiểu sự mệt mỏi cho người lao động.
Tăng năng suất: Nhờ vào khả năng làm việc liên tục và hiệu quả, máy đảo trộn giúp tăng năng suất sản xuất phân hữu cơ, từ đó đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
Kiểm soát độ ẩm: Máy đảo trộn phân giúp kiểm soát độ ẩm trong quá trình ủ, giúp tạo ra môi trường lý tưởng cho vi sinh vật phát triển.
o Ứng dụng của máy đảo trộn trong sản xuất phân hữu cơ
Chế biến rơm: Máy được sử dụng để xử lý rơm sau thu hoạch, phối trộn với các nguyên liệu khác như phân chuồng hoặc chế phẩm vi sinh để tạo ra hỗn hợp ủ phân hữu cơ.
Sản xuất phân bón hữu cơ: Sau khi hoàn tất quá trình ủ, sản phẩm thu được có thể được sử dụng trực tiếp để bón cho cây trồng hoặc đóng gói thành phẩm để bán ra thị trường.
Tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp: Ngoài rơm, máy còn có thể xử lý nhiều loại phụ phẩm nông nghiệp khác như bã cà phê, xơ dừa, mùn cưa, phân chuồng, đất bùn đáy ao….mở rộng khả năng sản xuất phân hữu cơ từ nhiều nguồn nguyên liệu khác nhau.
Không dừng lại ở sản phẩm cơ khí, Phan Tấn còn đi đầu trong việc chuyển giao công nghệ và xây dựng mô hình ứng dụng đồng bộ. Công ty phối hợp với hợp tác xã, cán bộ khuyến nông và chính quyền địa phương tổ chức trình diễn kỹ thuật, tư vấn mô hình vận hành và đánh giá hiệu quả theo điều kiện thổ nhưỡng canh tác từng vùng.
Hiện nay, các mô hình ứng dụng máy rải chế phẩm vùi rơm rạ đã được triển khai tại nhiều địa phương như An Giang, Đồng Tháp, Kiên Giang, Long An… và bước đầu ghi nhận hiệu quả rõ rệt. Người dân không chỉ giảm chi phí sản xuất, cải thiện chất lượng đất mà còn được hỗ trợ tiếp cận các chương trình nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn đang được Nhà nước khuyến khích phát triển.
Với triết lý “phát triển giải pháp đi trước thị trường”, Công ty Phan Tấn đang chứng minh vai trò tiên phong của doanh nghiệp cơ khí nội địa trong hành trình cơ giới hóa nông nghiệp gắn với bảo vệ môi trường. Từ máy cuốn rơm đến máy xử lý rơm rạ tại ruộng theo hướng tuần hoàn, Phan Tấn không chỉ tạo ra thiết bị mà còn kiến tạo một mô hình sản xuất lúa bền vững. Giúp rơm rạ không còn là thứ bị đốt bỏ, mà trở thành tài nguyên tái tạo, phục vụ chính cánh đồng đã sinh ra nó.
